Akova (Bijelo Polje) Yerel Parlamentosu, Radovan Karadzic Ödülünü Geri Almayı Kabul Etti

Akova (Bijelo Polje) yerel parlamentosu, Bosna savaşı suçlusu Radovan Karadzic’e verilen ödülün iki ay içinde geri alınmasını kabul etti. Ancak oylama öncesinde üç saat süren hararetli tartışmalar yaşandı. Muhalefet partilerinden Demokratlar ve Sırp yanlısı Demokratik Cephe üyeleri, oylama sırasında salonu terk etti. Öneriyi sunan Boşnak Partisi’nden Amer Smailovic, “Bijelo Polje halkı arasında savaş suçlularına yer olmadığı mesajını net bir şekilde vermeliyiz” dedi.

1993’te Siyasi Bir Kararla Verildi

Karadzic’e ödül, 1993’te şiirlerinden çok siyasi gerekçelerle verildiği biliniyor. O dönem Bosna Hersek’in iki entitesinden biri Sırp Cumhuriyeti’nin başkanı olan Karadzic, kısa süre sonra Srebrenitsa’da binlerce Boşnak sivilin katledilmesinin baş sorumlusu olarak tarihe geçti.

“Dragan Dabić” Takma Adıyla Çifte Hayat

2008’de Belgrad’da yakalanana kadar Karadzic, “Dragan Dabić” adıyla alternatif tıp uzmanı kimliği altında konferanslar veriyor, yüzlerce kişiye “enerjiyle şifa” seminerleri düzenliyordu. ABD’nin 5 milyon dolarlık ihbar ödülüne rağmen yıllarca göz önünde dolaşmayı başardı.

Savaş Suçlularının Yüceltilmesine Karşı

Kararı memnuniyetle karşılayan sivil toplum örgütleri, “Bijelo Polje savaş suçlularının yüceltildiği bir yer olmayacak” mesajı verdi. Bu yaz Karadağ Parlamento Başkanı Andrija Mandić’in de katıldığı bir törende Karadzic’in anılması hatırlatılarak, savaş suçlularının hâlâ kamusal alanda onurlandırılmasına tepki gösterildi.

Boşnak Partisi, bundan sonra verilen tüm ödüllerin incelenmesini ve savaş suçu hükümlülerinin isimlerinin tamamen silinmesini talep etti.

Karar, Karadağ’da yıllardır süren tartışmayı yeniden alevlendirdi: Savaş suçlularıyla hesaplaşılacak mı “kahraman” olarak anılmaya devam mı edilecekler?

Radovan Karadzic Kimdir

Bugün Karadağ sınırları içinde kalan Petnijca beldesinde 19 Haziran 1945’te doğan Karadzic, Saraybosna Üniversitesinde psikoloji eğitimi aldıktan sonra bir süre şehrin en büyük hastanesi konumundaki Kosevo’da çalıştı.

Bosna Hersek’te 1989’da kurulan Sırp Demokrat Partisinin (SDS) kurucularından olan Karadzic, ülkedeki savaşın patlak vermesinden hemen önce ilan edilen Sırp Cumhuriyeti’nin (RS) de ilk başkanı oldu.

Bosna Savaşı ve Karadzic’in Rolü

Sırp meclisi, 21 Aralık 1991’de Yugoslavya içinde federal yapı olarak Bosna Hersek Sırp Cumhuriyeti’nin kurulması ve Krajina Sırp Cumhuriyeti’nin tanınması kararı aldı. Bu karar temelinde, 9 Ocak 1992’de Bosna Hersek Sırp Halkı Cumhuriyeti ilan edildi.

Savaş ve soykırım suçlusu Sırp lider Karadzic, o dönemde yaptığı konuşmada, “Bağımsız Bosna Hersek’i (Saraybosna yakınlarındaki) Kozje Köprüsü’nden öteye hiç kimsenin götüremeyeceğini zira Pale’nin artık Yugoslavya olduğunu” ifade etti.

Bosna Hersek, 29 Şubat-1 Mart 1992’de yapılan referandumun ardından bağımsızlığını ilan etti. Referandumun hemen akabinde Sırpların kontrolündeki Yugoslav ordusu ve Sırp paramiliter birlikler, Müslüman Boşnaklara karşı etnik temizlik başlattı.

Avrupa’nın ortasında 3,5 yıldan fazla süren savaş boyunca çok büyük sivil katliamlar, işkenceler, etnik temizlikler, sürgünler ve soykırım yapıldı.

Srebrenitsa Katliamı

Sırp komutan Ratko Mladic’in emrindeki birlikler, Temmuz 1995’te ülkenin doğusundaki Srebrenitsa şehri ve civarında sadece birkaç günde en az 8 bin 372 Boşnak sivili katletti.

Prijedor, Foca, Zvornik ve Visegrad gibi birçok şehirde, yapılan etnik temizlik nedeniyle neredeyse hiç Boşnak bırakılmadı.

Yüz binlerce insanın hayatını kaybettiği, milyonlarcasının evlerini terk etmek zorunda kaldığı, kadınların tecavüze uğradığı, sivillerin toplama kamplarında işkence gördüğü savaş, 21 Kasım 1995’te Dayton Barış Antlaşması’nın imzalanmasıyla sona erdi.

Risto Ratkovic Ödülleri

Karadağ’ın Akova (Bijelo Polje) kentinde düzenlenen, ülkenin en prestijli edebiyat ödüllerinden biri. Şair Risto Ratkovic’in anısına verilen ödüller, şiir ve düzyazı dallarında Balkanlar’dan ve dünyadan yazarları onurlandırıyor. Amaç, bölgesel edebiyatı teşvik etmek ve uluslararası alanda görünürlük kazandırmak.

Risto Ratkovic (1903-1954), Karadağlı şair, yazar ve diplomat. Sırpça yazdığı şiirleriyle Yugoslav edebiyatında modernist akımın önemli temsilcilerinden. Eserlerinde sürrealizm ve gerçeküstü öğeleri halk anlatılarıyla harmanladı. Paris’te eğitim gördü, diplomatik görevlerde bulundu. Şiirlerinde melankoli, ölüm ve bireysel yalnızlık öne çıktı. “Nevidbog” adlı şiir kitabı edebiyatında dönüm noktası kabul edilir. Bugün Karadağ’da adına verilen edebiyat ödülü ile anılmakta.