“`html

Papa Francis’in Vefatı Sonrası Yeni Papa Seçim Süreci Başlıyor

Dünyanın dört bir yanındaki Katolik Hristiyanların ruhani lideri Papa Francis’in 21 Nisan’da hayatını kaybetmesinin ardından, yıllar süren geleneklere dayalı bir süreç resmen başlamış durumda.

Türkçede Franciscus olarak da bilinen Papa’nın vefatından, halefinin göreve başlaması anına kadar geçecek olan dönem, titizlikle planlanmıştır.

Yeni Papa Seçimi: Konklav Süreci

Bu süreçte dikkat çekici olan husus, “konklav” yani papa seçimi aşamasıdır. Vatikan’dan yapılan resmi açıklamaya göre konklav, 7 Mayıs’da başlayacak.

Seçimler, Vatikan’da yer alan ünlü Sistine Şapeli’nde günde dört oylama ile gerçekleştirilecektir. Bu süreçte kardinaller, dış dünya ile iletişim kuramayacak ve sadece kendi aralarındaki tartışmalarla süreci yöneteceklerdir. İçeriye iletişim araçlarının alınması da yasaklanmıştır.

Papa Seçimi ve İsim Belirleme Ritüeli

Yeni Papa, Kendi İsmine Karar Verecek

Papalık için gereken oyu almak isteyen adayın, oyların üçte ikisini kazanması gerekiyor. Bu sonuç, Sistine Şapeli’nin bacasından çıkan beyaz duman ile dünya genelinde duyurulmakta.

Ancak seçim işlemleri burada sona ermiyor. Adaya öncelikle “Yüce Papa olarak seçilmek ister misiniz?” şeklinde bir soru yöneltilecektir. Aday olumlu yanıt verdikten sonra, “Hangi isimle anılmak istersiniz?” diye sorulacaktır.

Bu isim seçme ritüeli, Orta Çağ’ın başlangıcından beri süregelen bir gelenektir. Katolik inancında, papanın yeni bir isim seçmesi gerektiğine dair herhangi bir zorunluluk bulunmamakla birlikte, süreç asırlardır böyle sürdürülmektedir.

Sistine Şapeli’nin ünlü Rönesans ressamı Michelangelo’nun elinden çıkmış olan muhteşem tavanı

Papa, belirlediği yeni isimle birlikte anılacak ve bu isim, onun 1,4 milyar Katolik mensubu olan kilisenin liderliğindeki tutumunu belirten bir sembol olarak kabul edilecektir.

Neden Papalar Yeni İsim Seçiyor?

Hristiyanlık inancına göre, 12 Havari’den biri olan ilk Papa Aziz Petrus’un doğuştan adı Simon’dur. Ancak Hz. İsa, Simon’a Petrus ismini vermiştir. Bu isim değişikliği, Petrus’un Katolik Kilisesi’nin lideri olmadan önce gerçekleşmiştir.

Sonraki 5 asır boyunca papalar, göreve geldikleri dönemde kendi isimlerini benimsemeye devam etmiştir. İsim değiştirme geleneğinin öncüsü ise 533-535 yılları arasında papalık yapan Papa II. Jean’dır. Asıl adı Mercurius olan II. Jean, bu ismi pagan tanrısı Merkür ile olan benzerliğinden dolayı tercih etmemiştir.

Durham Üniversitesi Katolik Çalışmaları Merkezi’nde araştırmalar yürüten Liam Temple, CNN International’a yaptığı açıklamada, “Adını değiştiren ilk papa 10. yüzyılda göreve gelen Peter Canepanova’dır. Canepanova, II. Petrus olmak istemediği için 14. Jean olarak anılmayı tercih etmiştir” ifadelerini kullandı.

10. yüzyıldan itibaren, papa olarak seçilen kişi isim değiştirme işlemini yaygın bir uygulama haline getirmiştir. Özellikle Fransa ve Almanya’dan gelen papalar, İtalyan papalarına benzemeye çalışarak isimlerini değiştirmişlerdir.

Papa İsimleri ve Anlamları

Papalık tarihi boyunca seçilen isimlerin her biri, asırlardır süregelen önemli bir simge taşımaktadır. Bazı isimler, geçmişte o ismi taşıyanların başarılarının ya da başarısızlıklarının hatırlatılması nedeniyle büyük bir anlam taşıyor.

Temple, “Geçmişte krizlerden başarılı bir şekilde çıkan, kilise reformuna ilham veren veya çok sevilmiş papalar ile isimlerinin ilişki içinde olmasının, isim seçiminde rol oynayabileceğini” belirtti. Örneğin, Papa Francis, barış, doğa sevgisi ve yoksullara yaklaşımını simgeleyen Assisili Aziz Francis’i onurlandırmak amacıyla bu ismi seçmiştir. Bu isim, Papa Francis’in papalık dönemindeki önceliklerini de net bir şekilde belirlemiştir.

“Urbanus”, Galileo’yu yargılayan 8. Urbanus’u hatırlattığı için günümüzde pek de tercih edilmeyen bir papalık ismidir.

Uygun Olmayan İsim Seçenekleri

Yeni papa için seçmeyeceği isimler arasında birincisi Petrus’dur. Bunun iki temel nedeni bulunmaktadır: Birincisi, ilk papa olan Aziz Petrus’a duyulan derin saygı; ikincisi, 2. Petrus’un katolik inancına göre son papa olacağına dair eski bir kehanet.

Temple ayrıca bazı isimlerin de tercih edilmesinin beklenmediğini belirterek, “Bu isimlerin tercih edilmemesi, bu ismi taşıyan son papaların bıraktığı çağrışımlardan kaynaklanmaktadır” şeklinde konuştu.

Bunlar arasında Urbanus ismi de yer almakta, zira 8. Urbanus, Galileo Galilei’nin yargılanma sürecini başlatan papadır ve bu isim günümüzde tartışmalar neticesinde negatif bir izlenim oluşturacağı için tercih edilmeyecektir.

Temple, aynı şekilde 2. Dünya Savaşı’ndaki rolü tartışma konusu olan 12. Pius ismi için de benzer bir eğilimde bulunarak bu ismin kullanılmayacağını öne sürdü.

Yeni Papaya Ait Olası İsimler

Yeni papa, Francis’in başlattığı reformları devam ettireceği iddiasıyla Leo ismini almayı düşünebilir. 13. Leo, sosyal adalet, gelir adaleti ve iş güvenliği konularında bilinen bir papa olarak kayıtlara geçmiştir.

Temple’ın değerlendirdiği bir diğer isim ise İnnosentius olup, bu ismin yolsuzlukla mücadele eden 13. İnnosentius’a işaret edebileceği düşünülmektedir.

Papa Francis Arjantinli bir kökene sahipti. Yeni pope’nin, Afrika, Latin Amerika ve Karayipler dışındaki Asya ve Okyanusya ülkelerinden, yani Küresel Güney ülkelerine mensup olabileceği gündeme gelmiştir.

Eğer böyle bir durum yaşanırsa, Afrika kökenli ilk papalardan Gelasius, Miltiades veya Victor isimleri de tercih edilebilir.

İlk Afrika kökenli papalardan biri olan Gelasius, yine bir Afrikalı papa seçilirse yeni isminde ilham olabilir.

Yüzyıllar boyunca kullanılan papa isimleri arasında bazıları yeniden tekrar kullanılmasına rağmen, 44 tanesi yalnızca bir kez tercih edilmiştir. Bunun en son örneği Papa Francis ile gerçekleşmiştir.

Temple, yeni Seçilecek Papa’nın anlamlı ve özgün bir isim tercih etmesinin, “tarihi sonuçlar doğurabileceğini” belirtirken, “Bu durum, 10. yüzyılda yılın büyük bir kısmını papa olarak geçiren Landus’tan beri görülen bir durum değil” demiştir. (Kaynaklar, Landus’un Eylül 913’ten Mart 914’e kadar papalık yaptığını bildirmektedir.)

Papalık tarihinin en çok tercih edilen ismi ise, 21 papa tarafından belirlenen John/Jean olarak kayıtlara geçmiştir. Tarihçiler, 14. Jean’dan sonraki Jean’ları yanlış numaralandırarak bu ismin son kullanımını 23. Jean yapmışlardır.

Gregorius 16, Benediktus 15, Clemens 14, İnnosensius ve Leo isimleri ise toplamda 12 kez tercih edilmiştir. Ancak 10. Benediktus’un antipapa ilan edilmesi ve papalık tahtından indirilmesi dolayısıyla Benediktus isimleri üzerinde karışıklıklara yol açılmıştır.

Yeni Papanın İsmine Duyurulma Süreci

Sistine Şapeli’nden beyaz duman çıkması ve Aziz Petrus Bazilikası’nın çanlarının çalmaya başlamasının ardından, yeni seçilen papa isminin Latince olarak duyurulması gerçekleştirilecektir.

Kıdemli kardinal diyakoz, yanında iki papazla birlikte Aziz Petrus Bazilikası’nın balkonuna çıkarak o ikonik ifadesini kullanacaktır: “Habemus Papam” yani “Yeni bir papamız var” cümlesini söyleyecektir.

Yeni papanın seçeceği isim ve vaftiz isimleri duyuruda Latinceye çevrilecektir, ancak soyadı anadilinde korunacaktır. Örneğin, Papa Francis 2013’te papa olduğu zaman vaftiz ismi “Jorge Mario” Latinceye “Giorgio Marium” şeklinde çevrilmiş olup, soyadı “Bergoglio” olduğu gibi kalmıştır. Duyurunun sonunda ise geleneksel olarak ismi “Franciscum” şeklinde duyurulmuştur.

“`